ต้นทุนมาตรฐานกับงบประมาณ

ต้นทุนมาตรฐานกับงบประมาณ

     ต้นทุนมาตรฐานเป็นการประมาณการหรือการกำหนดลักษณะของต้นทุนที่จะเกิดขึ้นต่อหน่วย ในขณะที่งบประมาณเป็นการประมาณการในลักษณะยอดรวม เช่นถ้าต้นทุนมาตรฐานของวัตถุต่อหน่วยเท่ากับ 8 บาท บริษัทประมาณการว่าจะผลิตสินค้าทั้งสิ้นประมาณ 20,000 หน่วย ดังนั้นงบประมาณของต้นทุนวัตถุดิบที่จะใช้ทั้งหมดเท่ากับ 160,000 บาท (8*20,0000หน่วย)

ประโยชน์ของต้นทุนมาตรฐาน

1.   สามารถนำมาใช้ในการวางแผนการดำเนินงาน หรือนำมาใช้ในการจัดทำงบประมาณตามแผนงานในอนาคตได้

2.   ช่วยให้การควบคุมการดำเนินงานนั้นมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยการนำต้นทุนที่เกิดขึ้นจริงมาทำการเปรียบเทียบกับมาตรฐานที่กำหนดไว้ล่วงหน้า

3.   ช่วยให้การจัดทำรายงานผลการปฏิบัติงานนำเสนอได้เร็วขึ้น และทันต่อเวลาที่ผู้บริหารต้องการ

4.   ช่วยลดต้นทุนการผลิต เนื่องจากการใช้ระบบต้นทุนมาตรฐานจะสามารถทราบถึงสาเหตุของความแตกต่างที่เกิดขึ้นของต้นทุนในด้านต่างๆ ซึ่งทำให้ผู้บริหารสามารถทำการวิเคราะห์เพื่อหาแนวทางแก้ไขปรับปรุงต่อไป

5.   ช่วยให้การกำหนดต้นทุนของสินค้านั้นมีความสะดวก รวดเร็วขึ้น เนื่องจากได้มีการประมาณการต้นทุนไว้ล่วงหน้าแล้ว นอกจากนี้ยังสามารถช่วยในการกำหนดราคาขายของสินค้าได้ด้วย

การวิเคราะห์หาผลแตกต่าง

            สามารถวิเคราะห์ผลแตกต่างได้ 2 ลักษณะ

1. ผลแตกต่างด้านราคาหรืออัตรา  

            = (ราคาจริง – ราคามาตรฐาน) * ปริมาณจริง

            = (Actual Price – Standard Price) * Actual Quantity

       = (AP – SP) * AQ

2. ผลแตกต่างด้านปริมาณหรือประสิทธิภาพการใช้

         = (ปริมาณจริง – ปริมาณมาตรฐาน) * ราคามาตรฐาน

               = (Actual Quantity – Standard Quantity) * Standard Price

         = (AQ – SQ) * SP

         การวิเคราะห์ผลต่างด้านราคาและผลต่างด้านปริมาณนั้น สามารถนำมาใช้ในการวิเคราะห์ต้นทุนการผลิตผันแปรได้ 3 ส่วน คือ DM DL OH ถ้าผลที่ได้จากการวิเคราะห์พบว่าราคาที่จ่ายจริง หรือปริมาณที่ใช้จริงสูงกว่าราคาหรือปริมาณมาตรฐาน ผลต่างที่เกิดขึ้นนั้น ไม่น่าพอใจ แต่ถ้าผลต่างที่ได้พบว่า ราคาที่จ่ายจริงหรือปริมาณที่ใช้จริงต่ำกว่าราคาหรือปริมาณมาตรฐาน ผลต่างที่เกิดขึ้นนั้นถือว่า น่าพอใจ

1. การวิเคราะห์ผลแตกต่างทางวัตถุดิบทางตรง

Materials Variances Analysis

         เมื่อผลต่างด้านราคาวัตถุดิบทางตรงที่ซื้อเกิดขึ้น ฝ่ายจัดซื้อจะต้องเป็นผู้รับผิดชอบ ส่วนผลแตกต่างทางด้านการใช้วัตถุดิบทางตรงในการผลิตนั้น ฝ่ายผลิตจะเป็นผู้รับผิดชอบ

ผลแตกต่างเนื่องจากราคาวัตถุดิบทางตรงเมื่อเบิกใช้

= (ราคาจริง – ราคามาตรฐาน) * ปริมาณจริง

                = (Actual Price – Standard Price) * Actual Quantity

          = (AP – SP) * AQ

ผลแตกต่างเนื่องจากปริมาณการใช้วัตถุดิบทางตรง

= (ปริมาณจริง – ปริมาณมาตรฐาน) * ราคามาตรฐาน

                = (Actual Quantity – Standard Quantity) * Standard Price

          = (AQ – SQ) * SP

จากสูตรการคำนวณข้างต้น สามารถนำมาแสดงภาพได้ ดังนี้

รูป ผลแตกต่างทางด้านวัตถุดิบรวม

2. การวิเคราะห์ผลแตกต่างของค่าแรงงานทางตรง

Labor Variance Analysis

         ผลต่างทางด้านอัตราค่าแรงงานทางตรงโดยที่ฝ่ายบุคคลจะเป็นผู้รับชอบ และผลต่างทางด้านประสิทธิภาพแรงงาน ฝ่ายผลิตจะเป็นผู้รับผิดชอบ

ผลแตกต่างเนื่องจากอัตราค่าแรงงานทางตรง

         = (อัตราจริง – อัตรามาตรฐาน) * เวลาที่ใช้จริง

            = (Actual Rate – Standard Rate) * Actual Time

         = (AR – SR) * AT

ผลแตกต่างเนื่องจากประสิทธิภาพของแรงงาน

            = (เวลาที่ใช้จริง – เวลาที่ใช้ตามมาตรฐาน) * อัตรามาตรฐาน

            = (Actual Time – Standard Time) * Standard Rate

         = (AT – ST) * SR

จากสูตรการคำนวณข้างต้น สามารถนำมาแสดงภาพได้ ดังนี้

 

รูป ผลแตกต่างทางด้านแรงงานทางตรงรวม

3. การวิเคราะห์ผลแตกต่างของค่าใช้จ่ายในการผลิตผันแปร

Manufacturing Overhead Variance Analysis

ผลแตกต่างเนื่องจากอัตราค่าใช้จ่ายในการผลิตผันแปร

= (อัตราจริง – อัตรามาตรฐาน) * เวลาที่ใช้จริง

            = (Actual Rate – Standard Rate) * Actual Time

         = (AR – SR) * AT

ผลแตกต่างเนื่องจากประสิทธิภาพค่าใช้จ่ายในการผลิตผนแปร

= (เวลาที่ใช้จริง – เวลาที่ใช้ตามมาตรฐาน) * อัตรามาตรฐาน

            = (Actual Time – Standard Time) * Standard Rate

         = (AT – ST) * SR

จากสูตรการคำนวณข้างต้น สามารถนำมาแสดงภาพได้ ดังนี้

 

รูป ผลแตกต่างทางด้านค่าใช้จ่ายในการผลิตผันแปรรวม